Coraz większa świadomość klientów i moda na zdrowe odżywianie sprawiają, że rolnictwo ekologiczne staje się trendem światowym. Naturalne uprawy są również korzystne dla środowiska i przyczyniają się do bioróżnorodności.
Rolnictwo ekologiczne – cechy
W rolnictwie ekologicznym stosuje się metody, których celem jest produkcja żywności przy zastosowaniu naturalnych procesów. Nie używa się nawozów sztucznych ani chemicznych środków ochrony roślin. Czym jeszcze charakteryzuje się rolnictwo ekologiczne? Rolnictwo ekologiczne sprzyja:
Rolnictwo ekologiczne – wady i zalety
Produkcja ekożywności odbywa się w zgodzie z naturą i nie prowadzi do degradacji środowiska. Dzięki temu zachowana zostaje równowaga ekologiczna i bioróżnorodność. Rolnictwo ekologiczne nie korzysta ze sztucznych nawozów, dodatków do pasz oraz chemicznych środków ochrony roślin. W sposób racjonalny korzysta z zasobów wodnych, a także energetycznych. Duńscy naukowcy dowiedli, że gospodarstwa ekologiczne zużywają mniej energii elektrycznej, co przekłada się na mniejszą emisję CO2 . [1]
Ekologia korzystnie wpływa również na dobrostan zwierząt, które żyją w harmonii z otaczającym środowiskiem. Zwierzęta mają zapewnioną odpowiednio dużą przestrzeń, możliwość ruchu w budynku oraz poza nim, a także karmione są naturalnymi paszami.
Istotne są również jakość oraz wysoka wartość odżywcza ekożywności. O tym, jak ważne jest zdrowe jedzenie, nie trzeba chyba nikogo przekonywać. Rolnictwo ekologiczne na świecie idealnie wpisuje się w najnowsze trendy związane z odżywianiem oraz modą na bycie fit. Ekożywność przyczynia się tym samym do walki z otyłością oraz innymi chorobami cywilizacyjnymi.
Gospodarstwa prowadzone w sposób naturalny mają też mankamenty. Główną wadą rolnictwa ekologicznego jest jego mniejsza wydajność w porównaniu z rolnictwem konwencjonalnym. Produkty bio mogą być droższe niż zwykłe, dlatego wybierane są przez zamożniejszych klientów.
Rolnictwo ekologiczne w UE
Unia Europejska zachęca do prowadzenia gospodarstw ekologicznych. Służą temu przede wszystkim różnego rodzaju instrumenty wsparcia dla naturalnych upraw. Rolnicy inwestujący w ekologię mogą ubiegać się o dotacje obszarowe oraz dopłaty na rolnictwo ekologiczne.
Płatności ekologiczne są przyznawane do każdego hektara bez mechanizmu redukcji.
Komisja Europejska wyznaczyła cel dotyczący zwiększenia produkcji ekologicznej w UE do takiego poziomu, aby do końca 2030 r. 25 proc. powierzchni pól było przeznaczonych pod ekouprawy. To ambitne zadanie, biorąc pod uwagę, że ok. 8,5 proc. użytków rolnych jest uprawianych ekologicznie (dane za 2020 r.).
Jednostka certyfikująca rolnictwo ekologiczne
Unia Europejska stosuje rygorystyczny system kontroli i egzekwowania przepisów, aby zapewnić odpowiednią jakość ekożywności. Wymagania względem rolnictwa ekologicznego wynikają przede wszystkim z potrzeby ochrony rynku i konsumentów. Biogospodarstwa są również częścią większego łańcucha dostaw, który obejmuje przetwórstwo spożywcze, handel hurtowy i sprzedaż detaliczną. Dlatego konieczne jest stosowanie odpowiednich oznaczeń i certyfikatów.
Producenci, dystrybutorzy i sprzedawcy ekoproduktów muszą zarejestrować się w lokalnej jednostce certyfikującej, zanim będą mogli sprzedawać artykuły jako żywność ekologiczną.
Rolnicy i przedsiębiorcy, którzy chcą sprzedawać ekoprodukty, muszą najpierw zarejestrować się w lokalnej jednostce certyfikującej. Każde państwo UE wyznacza organy nadzoru, które kontrolują gospodarstwa oraz pozostałych uczestników rynku. Po przeprowadzeniu kontroli jednostka certyfikująca rolnictwo ekologiczne wydaje certyfikat potwierdzający, że produkty spełniają odpowiednie normy. Rolnicy i sprzedawcy znajdujący się w systemie ekożywności podlegają kontroli rocznej oraz wyrywkowej. [2]
Najważniejszym znakiem umieszczanym na ekożywności jest tzw. Euroliść. Symbol ten oznacza, że produkt jest ekologiczny oraz został wyprodukowany w Unii Europejskiej. Oprócz Euroliścia istnieje też szereg innych certyfikatów potwierdzających pochodzenie ekoartykułów.
Rolnictwo ekologiczne w Polsce
W Polsce prowadzi działalność około 20 tys. gospodarstw ekologicznych, które zajmują ponad 500 tys. hektarów gruntów rolnych (dane za 2020 r.). Przeciętna wielkość areału to 27,4 ha. [3] W ostatnich latach widoczna jest koncentracja działalności, co związane jest z coraz większą konkurencją w branży. Z udziału w rynku rezygnują najczęściej małe podmioty o niewielkiej skali produkcji.
Najwięcej ekogospodarstw znajduje się w województwach: warmińsko-mazurskim, podlaskim, mazowieckim i zachodniopomorskim. Przeważa produkcja roślinna z dominującą uprawą zbóż, ale obserwuje się trend, w którym coraz większą rolę odgrywa hodowla zwierząt. [4]
[1] https://cbr.gov.pl/rme-archiwum/2009/rme33/dane/5_4.html
[2] http://lodr.konskowola.pl/www_m/index.php/doradztwo/ekologia/rolnictwo-ekologiczne/1532-kontrole-w-gospodarstwie-ekologicznym
[3] Dane z raportu na temat stanu rolnictwa ekologicznego w Polsce w roku 2020 roku, Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
[4] Dane z raportu na temat stanu rolnictwa ekologicznego w Polsce w roku 2020 roku, Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
